Box 3: Q&A over het opgeven van je werkelijke rendement

Doe je mee met de Opgaaf Werkelijk Rendement? Dan zit je vast met vragen. Gelukkig ben je niet de enige. Wij zetten de meest gestelde — en natuurlijk de antwoorden —voor je op een rij.

Wat valt eigenlijk onder ‘werkelijk rendement’?*

Dit wel:

• Rente, dividend en huur. 

Let op: volgens het kasstelsel. Dus rente die je op 1 januari 2024 ontvangt, hoort bij 2024. Voor huur tel je de kale huur mee.

• Waardeveranderingen van beleggingen en onroerend goed.
• Waardeveranderingen van vorderingen, schulden en deposito’s.
  Betaalde rente.
• Ook rendement van bezittingen en schulden, die je op peildatum 1 januari nog niet had maar later in het jaar wel, telt mee.

Dit niet:

• Kosten van je box 3-vermogen mag je niet aftrekken. Dus geen aftrek voor onderhoud van onroerend goed of kosten voor je beleggingsrekening.
• De eigen woning (je hoofdverblijf) zit in box 1. De waardeverandering daarvan telt daarom niet mee.
• Schulden tellen alleen mee als het box 3-schulden zijn. De hypotheek voor je eigen huis waarvoor je recht hebt op renteaftrek zit in box 1 en is dus geen box 3-schuld. In de print van je aangifte inkomstenbelasting zie je boven ‘Aftrekbare schulden’ een opsomming van je box 3-schulden staan.
• Lijfrentes waarvoor je de premie hebt afgetrokken? Ook box 1.
• Eigen gebruik van een vakantiewoning is tot en met 2025 niet belast bij heffing over het werkelijke rendement — daarna wel.
• Rendement op zakelijke bezittingen, zoals rente op je bedrijfsrekening of de waardestijging van je bedrijfspand? Hoort bij je onderneming, dus niet bij box 3.

TIP: Gebruik onze handige ‘Checklist Werkelijk rendement box 3’ om alle benodigde documenten te verzamelen. Daarin vind je meteen een heldere toelichting.

Hoe geef ik het werkelijke rendement door?

Met het speciaal formulier ‘Opgaaf werkelijk rendement’ (OWR-formulier). Dat formulier vind je op belastingdienst.nl > Mijn Belastingdienst onder Inkomstenbelasting.

Telt sparen van mijn salaris eigenlijk ook als rendement?

Nee, sparen op zich is geen rendement. Ook schenkingen die je ontvangt, tellen niet mee. Grote uitgaven kun je niet als verlies aftrekken. Wat wél meetelt, zijn de waardeveranderingen van je beleggingen of onroerend goed.

Telt het rendement van mijn minderjarige kinderen ook mee?

Ja, het rendement van minderjarigen telt bij hun ouders mee.

Mijn partner heeft veel rendement gemaakt, ik niet. Krijg ik geld terug?

Helaas moet je niet alleen naar je eigen rendement kijken. Eerst tel je al het rendement samen op — dat van jou, je partner én jullie minderjarige kinderen. Je kunt dus niet belasting terugvragen omdat jij toevallig minder rendement hebt behaald.

Telt buitenlands vermogen ook mee?

Zeker. Je vergelijkt het rendement van al je box 3-vermogen — binnen- én buitenlands — met het forfaitaire rendement. Is je werkelijke rendement lager? Dan kun je compensatie krijgen. Houd wel rekening met voorkoming van dubbele belasting. Soms heeft het zin bezwaar te maken, bijvoorbeeld als je buitenlands rendement hoog was en je anders wél terug had gekregen.

Ik handel wekelijks. Moet ik in het OWR-formulier elke transactie invullen?

Nee, maak het jezelf niet moeilijker dan het al is. Zie je effectenrekening en je portefeuille gewoon als één geheel. Dus niet elke aankoop en verkoop apart invullen. Heb je meerdere effectenrekeningen? Volg deze methode dan voor elke effectenrekening en portefeuille.
Wat heb je per rekening nodig?

• saldo + waarde op 1 januari (vul in bij waarde 1 januari)
• saldo + waarde op 31 december (vul in bij waarde 31 december)
• de overboekingen naar de effectenrekening (vul in bij storting)
• de opnames van de effectenrekening (vul in bij onttrekking)
• de kosten (tel op bij onttrekking)
• nettodividend (tel op bij storting)
• brutodividend (vul in bij brutodividend en rente)
• rente (tel op bij storting en vul in bij brutodividend en rente)

Op deze manier invullen scheelt een hoop gepuzzel.

TIP: In de sheets bij ons ‘Webinar Box 3 update: Krijg jij belasting terug?’ vind je een voorbeeld (vanaf sheet 42).

Hoe zit het met waardestijging van mijn tweede huis?

Kijk naar de waarde uit je aangifte:

• Vakantiewoning: WOZ-waarde
• Verhuurde woning: WOZ-waarde met de correctie voor huurbescherming
• Geen woning: economische waarde

Voorbeeld: bij een tweede huis neem je het verschil tussen de WOZ van 2024 en 2023 voor je aangifte 2023.
Een waardestijging door een verbouwing telt niet mee als werkelijk rendement. Maar bij woningen is het vaak lastig om aan te tonen dat de WOZ-waarde door een investering is gestegen.

TIP: Kijk in ieder geval goed in de toelichting bij het OWR-formulier.

Vakantiewoning alleen voor eigen gebruik — dus €0 rendement?

Helaas niet. Eigen gebruik is tot 2025 niet belast, maar de waardeverandering telt wel mee als rendement. Dus WOZ 2024 minus WOZ 2023 = jouw rendement.

En hoe zit dat met buitenlands onroerend goed?

Hetzelfde verhaal: neem de waarde uit je aangifte. Het verschil tussen de waarde in 2024 en 2023 telt als rendement voor 2023. Alleen als het totale werkelijke rendement van je binnenlandse en buitenlandse box 3-vermogen lager is dan het forfaitaire rendement waar de Belastingdienst vanuit is gegaan mag je box 3-belasting terugvragen.

Hoe zit dat met crypto?

Waardeveranderingen tellen mee, zowel omhoog als omlaag.

De verdeling van vermogen tussen mijn fiscaal partner en mijzelf is niet meer optimaal, en nu?

Als je door het werkelijke rendement geen optimaal gebruik meer maakt van heffingskortingen, kijk dan of je de verdeling nog kunt aanpassen. Dat kan binnen 6 weken na de dagtekening van de definitieve aanslag. Let op: aanpassen kan niet via het OWR-formulier zelf. Gebruik daarvoor bijvoorbeeld het ‘Modelbezwaarschrift box 3’.

De box 3-vrijstelling vervalt als ik het werkelijke rendement doorgeef. Ik zit met een rendement tussen de 0% en 4%. Is het desondanks toch slim om het OWR-formulier in te vullen?

Dat hangt af van hoe je vermogen eruitziet. Zit je vooral in beleggingen? Dan kan het zeker de moeite waard zijn om het formulier alsnog in te sturen. Bij alleen spaargeld of een mix met veel cash valt er meestal weinig te halen — maar even rekenen kan geen kwaad.

Tip voor beleggers: Richt je vooral op 2022. Belastingjaar 2022 is het meest kansrijke jaar, maar check ook andere jaren. Elke situatie is anders.
Tip voor spaarders: Kijk vooral naar 2023 en 2024, zeker als je veel geld op een betaalrekening had waar je geen of nauwelijks rente op kreeg.

Wanneer krijg ik post van de Belastingdienst over het doorgeven van het werkelijke rendement?

De Belastingdienst verstuurt per belastingjaar een aparte brief:

• Vanaf juli 2025 komen de brieven voor belastingjaar 2022.
• Vanaf september 2025 volgen de brieven voor 2023.
• Heb je bezwaar gemaakt? Dan kun je tussen 15 juli en 30 september 2025 een brief verwachten.

Op de brief staat hoeveel tijd je hebt voor het OWR-formulier. Dat is 12 weken vanaf de datum op de brief als je zelf aangifte hebt gedaan zonder hulp van een belastingadviseur.

Definitieve aanslag al binnen — kan ik dan nog iets doen?

Soms wel, soms niet. Op belastingdienst.nl/box3 kun je dat met behulp van de persoonlijke checklist per belastingjaar bepalen. Vast staat dat voor 2021 en volgende jaren iedereen het werkelijke rendement door mag geven. LET OP: Het werkelijke rendement doorgeven is niet verplicht.

Kan ik belasting terugkrijgen als ik niks heb betaald?

Nee. Er moet wel iets betaald zijn, wil je iets terug kunnen krijgen.

Moeten fiscale partners allebei een OWR-formulier indienen?

Samen indienen mag ook. Dat scheelt werk!

Kan ik voor mijn overleden moeder nog box 3-belasting terugvragen?

Ja. Erfgenamen mogen namens de overledene de box 3-belastingteruggaaf aanvragen.

Moet ik nog bezwaar maken of is het OWR-formulier genoeg?

Bezwaar maken is slim als je een definitieve aanslag hebt, de 6-wekentermijn nog loopt en het niet lukt om het OWR-formulier binnen de bezwaartermijn van 6 weken in te dienen.

Ik dacht dat één keer bezwaar maken voor ons beiden genoeg was? Maar nu heb ik gehoord dat dat ik voor ons beiden apart bezwaar had moeten maken.

Voor oude jaren moest je inderdaad apart bezwaar maken om je recht op een belastingteruggaaf veilig te stellen. Voor nieuwe jaren was bezwaar maken niet nodig. Check op belastingdienst.nl/box3 met de ‘persoonlijke checklist’ per belastingjaar of je nog in aanmerking kunt komen voor een belastingteruggaaf.

Wat doe ik met de voorlopige aanslag over 2025?

Laat maar lekker doorlopen. Het werkelijke rendement over 2025 weet je nu toch nog niet.

Nog vragen?

Duik in de toelichting bij het formulier, of kijk op belastingdienst.nl/box3. Ook handig: de Belastingdienst heeft de meestgestelde vragen en antwoorden verzameld over het herstel box 3 en het formulier OWR. Ze zijn te vinden op een speciaal ingerichte pagina op het Forum Fiscaal Dienstverleners. En last but not least: vergeet ook niet te kijken in ons speciale ‘Box 3-dossier’. Succes!