De Hoge Raad heeft afgelopen 6 juni een belangrijke uitspraak gedaan over de belastingheffing over het vermogen in box 3. Wat heeft de Hoge Raad beslist en wat betekent dit voor jou?
Goed nieuws voor beleggers: de Hoge Raad heeft beslist dat beleggers in box 3 alleen belasting hoeven te betalen over het werkelijke rendement dat zij hebben behaald als dat lager is dan het forfaitaire rendement. Dit betekent dat deze beleggers geld terug kunnen krijgen als ze aantoonbaar te veel belasting hebben betaald.
Achtergrond
Op 24 december 2021 oordeelde de Hoge Raad in het zogenaamde ‘Kerstarrest’ dat de belastingheffing in box 3 sinds 1 januari 2017 in strijd is met het Europese recht. Het forfaitair rendement was destijds gebaseerd op rendementen van een fictieve beleggingsmix. De Hoge Raad besliste dat de Belastingdienst bij die belastingbetaler had moeten uitgaan van het werkelijke behaalde rendement.
Aanpassingen
Na dit Kerstarrest werden in 2022 de regels aangepast:
- Voor 2017 tot en met 2022 via de Herstelwet
- Voor 2023 en daarna via de Overbruggingswet
Er kwamen aparte forfaitaire rendementen voor banktegoeden, voor overig vermogen en voor schulden. Onder de Herstelwet gelden deze regels alleen als deze gunstiger uitpakken voor de belastingbetaler. Onder de Overbruggingswet betaalt iedereen belasting volgens de nieuwe regels. Ook de aangepaste wetgeving gaat nog steeds uit van een forfait voor bank- en spaartegoeden (0,92% in 2023) en een forfait voor de overige bezittingen (6,17% in 2023), en niet van het werkelijke rendement. Daarom kwam de box 3-heffing opnieuw voor de Hoge Raad.
Hoge Raad 6 juni
Op 6 juni heeft de Hoge Raad hierover uitspraak gedaan. De Hoge Raad oordeelt dat ook de aangepaste box 3-heffing voor overige bezittingen nog steeds in strijd is met het Europese recht en dat moet worden uitgegaan van het werkelijke rendement als dat lager is dan het forfaitaire.
Wat betekent dit?
Hieronder gaan we in op een aantal specifieke praktijksituaties.
Alleen banktegoeden
Heb je alleen banktegoeden en geen overig vermogen? Van dat forfaitaire rendement op banktegoeden, kan worden aangenomen dat het in de regel het werkelijke rendement op die tegoeden benadert, aldus de Hoge Raad. Het probleem is voor deze groep dus doorgaans opgelost, zo constateert de Hoge Raad. Is jouw rendement toch lager dan het forfaitaire rendement? Overweeg dan om bezwaar te maken als je een aanslag ontvangt. Je kunt hiervoor ons 'Modelbezwaarschrift box 3' gebruiken.
Overig vermogen
Heb je naast banktegoeden ook overig vermogen? Dan is er sprake van schending van het Europese recht als het forfaitaire rendement hoger is dan het werkelijke rendement. De uitspraak geldt bij grote én kleine verschillen, voor zowel de Herstelwet (2017 tot en met 2022) als de Overbruggingswet (2023 en verder).
- Is je werkelijke rendement lager dan het forfaitaire rendement? Heb je nog geen definitieve aanslag ontvangen, of is je bezwaarschrift aangehouden?
De Belastingdienst gaat iedereen een brief sturen voor wie de uitspraak gevolgen heeft. Je moet wachten tot je deze brief hebt gekregen. Het is vervolgens aan jou om met behulp van het digitale formulier ‘Opgaaf werkelijk rendement’ aan te tonen dat je werkelijke rendement lager was. Dat formulier komt te zijner tijd beschikbaar op www.belastingdienst.nl > Mijn Belastingdienst. Krijg je onverhoopt toch eerder een aanslag, maak dan bezwaar binnen de bezwaartermijn van 6 weken met ons 'Modelbezwaarschrift box 3' op www.fiscalert.nl - De Belastingdienst is in april 2023 gestopt met het opleggen van definitieve aanslagen en het afhandelen van bezwaarschriften tegen de box 3-heffing van mensen die meer hebben dan banktegoeden. Heb je vóór die tijd een definitieve aanslag ontvangen over een van genoemde jaren en is een eventueel bezwaar niet aangehouden?
Dan geldt dit arrest (nog) niet voor jou. Er loopt nog een zaak over de rechten van niet-bezwaarmakers. Wordt dus vervolgd. - Is je werkelijke rendement hoger dan het forfaitaire rendement?
Geen nood. Je betaalt alleen belasting over het forfaitaire rendement. Pas op het moment dat er een nieuwe wet is waarin iedereen belasting gaat betalen over het werkelijke rendement, zal er ook bij jou belasting worden geheven over het werkelijke rendement. Die wet moet ingaan in 2027, maar het is nog maar de vraag of die datum gehaald wordt.
Met de ‘Box 3-belastingcheck’ van FiscAlert kun je zien of je box 3-belasting terugkrijgt
Werkelijk rendement
Om aan te tonen dat je werkelijke rendement lager is dan het forfaitaire moet je natuurlijk wel weten wat daar precies onder valt. De Hoge Raad heeft daarover in zijn arrest van 6 juni ook duidelijkheid gegeven. Rechtseenheid en rechtszekerheid zijn namelijk belangrijk, aldus de Hoge Raad. Voor de berekening wordt gekeken naar het héle vermogen in box 3, dus inclusief banktegoeden en zonder aftrek van het heffingsvrije vermogen. Het werkelijke rendement wordt volgens de Hoge Raad als volgt vastgesteld:
- Naast de gebruikelijke inkomsten als rente, dividend en huur, tellen ook (ongerealiseerde) waardeveranderingen mee (zowel positief als negatief).
- Met kosten (bijvoorbeeld kosten van verhuurd onroerend goed) wordt geen rekening gehouden. Wel mag je rekening houden met rente van schulden die tot je box 3 vermogen behoren.
- Positieve of negatieve rendementen uit andere jaren worden buiten beschouwing gelaten. Je hebt dus geen recht op verliesverrekening.
- Alleen het nominale rendement is van belang, er wordt dus geen rekening gehouden met inflatie.
De Hoge Raad heeft hiermee zoveel mogelijk willen aansluiten bij het rendementsbegrip dat de wetgever voor ogen stond bij de vormgeving van het forfaitaire box 3-stelsel. Overigens is het de bedoeling dat het formulier ‘Opgaaf werkelijk rendement’ je stap voor stap helpt met het bepalen van het werkelijke rendement.
Voor de praktijk zijn er daarbij eerst nog wel wat vragen te beantwoorden. Welke waarde neem je bijvoorbeeld als je de waardeverandering van onroerend goed wilt weten? Is dat de WOZ-waarde? En moet je voor de spaarrente uitgaan van je jaaropgaaf (vaak uitbetaald op 1 januari, maar ziet op het jaar ervoor) of moet je de rente nemen die over het belastingjaar is opgebouwd?
Rente over teruggaaf box 3?
De Belastingdienst hoeft volgens de Nederlandse fiscale wetten geen rente te vergoeden bij de vermindering van de aanslag. Díe regel is volgens de Hoge Raad niet in strijd met het Europese recht. Meestal zal er daarom geen recht bestaan op rentevergoeding.
Hoe nu verder?
Het zal nog even duren voordat alle aanslagen worden opgelegd. Staatssecretaris Van Rij verwacht dat er zo'n 8 weken nodig zijn om de gevolgen van de uitspraak te bestuderen en in kaart te brengen. Die 8 weken zijn op 1 augustus voorbij. ‘Mogelijk is dan nog niet alles uitgezocht, wel wordt dan aangegeven welke mogelijkheden zijn verkend en waar nog eventuele vraagstukken zitten’, aldus Van Rij. Daarna zal de politiek zich er nog over buigen. De besluitvorming is aan het volgende kabinet. Zodra er meer duidelijkheid is, stuurt de Belastingdienst een brief aan belastingplichtigen voor wie de uitspraak gevolgen heeft.
Je kunt nu dus nog niets bij de Belastingdienst claimen. Je moet wachten op de brief van de Belastingdienst. Bewaar ondertussen al het bewijsmateriaal waarmee je kunt aantonen wat jouw werkelijke rendement was. Nadat je de brief van de Belastingdienst hebt gekregen, komt er namelijk een moment waarop je de gelegenheid krijgt om het digitale formulier 'Opgaaf werkelijk rendement' in te vullen op www.belastingdienst.nl > Mijn Belastingdienst. Als lid van FiscAlert laten we natuurlijk zien hoe je dit moet doen en waar je op moet letten (zie ook het kader ‘Doe de Box 3-belastingcheck’). Als de formulieren zijn ingevuld, moet de Belastingdienst deze nog verwerken. Wij gaan ervan uit dat deze steekproefsgewijs worden gecontroleerd.
LET OP: Op dit moment kun je en hoef je dus geen actie te ondernemen. Wacht op bericht van de Belastingdienst en volg de berichtgeving op deze site. Krijg je onverhoopt toch eerder een aanslag en is je werkelijke rendement lager dan het forfaitaire rendement? Maak dan bezwaar binnen de bezwaartermijn van 6 weken met ons 'Modelbezwaarschrift box 3' op www.fiscalert.nl
De arresten van de Hoge Raad met de nummers ECLI:NL:HR:2024:704, ECLI:NL:HR:2024:705, ECLI:NL:HR:2024:771, ECLI:NL:HR:2024:756 en ECLI:NL:HR:2024:813 zijn terug te vinden via www.hogeraad.nl en www.rechtspraak.nl
DOE DE BOX3-BELASTINGCHECK
Wij hebben op www.fiscalert.nl een handige rekentool ‘Box 3-belastingcheck’ waarmee je nu al indicatief kunt berekenen hoeveel box 3-belasting je terug krijgt. Dat is niet alleen leuk om te weten, maar helpt je ook alvast de informatie te verzamelen die je straks bij de Belastingdienst moet aanleveren. Voor veel beleggers was 2022 bijvoorbeeld een slecht jaar waarin ze verlies hebben geleden. De teruggaaf van belasting over box 3 kan duizenden euro’s of meer opleveren. Het loont dus om aan de slag te gaan!
OPTIMALISEER VERDELING
Fiscaal partners hebben bij het doen van aangifte inkomstenbelasting de mogelijkheid gekregen om hun vermogen optimaal te verdelen. De verdeling kan in ieder geval nog worden aangepast binnen 6 weken na de datum van de aanslag. Als jouw werkelijke rendement lager is dan je forfaitaire rendement, check dan of de gekozen verdeling nog optimaal is en pas die indien nodig tijdig aan. Deze tip kan je veel geld opleveren. Wees dus alert!