Prinsjesdag en dus ligt er weer een nieuwe begroting. Het is altijd weer een flinke puzzel om alle bedragen op een rij te krijgen, maar het is gelukt. Met FiscAlert gaan we daarom iets nieuws doen. Onze financieel expert Kapé Breukelaar kijkt altijd eerst naar de getallen en feiten. En dan zet hij het in perspectief en slaat de begroting plat met een simpele vraag: wat kost het per belastingplichtige?
PLUS 6% UITGAVEN
Voor een goed beeld hebben we de uitgaven voor 2026 gedeeld op de ruim 14,8 miljoen belastingplichtigen van 18 jaar en ouder. Je ziet ook de bedragen op basis van de begroting 2025. Voor 2026 zijn de uitgaven begroot op €32.800 per belastingplichtige. Dat is een groei van 6% versus €31.000 per persoon van 2025.
KWART 1
We geven €8.400 uit aan sociale zekerheid. Daarvan is het grootste deel de AOW. Denk daarnaast ook aan de arbeidsongeschiktheidsregelingen, de WW en de bijstand.
KWART 2
De gezondheidszorg vergt €8.100 per belastingplichtige. Dat is ook bijna een kwart. Bij dat bedrag moet je de zorgverzekeringspremie die je zelf betaalt nog optellen.
KWART 3
Bijna 23% geven we uit aan gemeentes en provincies in combinatie met onderwijs, cultuur en wetenschap. Het totaal is ruim €7.500 per belastingplichtige. Bij OC&W gaat het overgrote deel overigens naar onderwijs en wetenschap.
LAATSTE KWART
Het laatste deel beslaat 14 regels die samen bijna 27% van de uitgaven zijn.
De uitgaven aan defensie stijgen in 2026 met 67% van €1.300 naar €2.200 per persoon. Onze bijdrage aan de Oekraïne zit her en der verspreid. Ik vond in ieder geval al €135 per persoon in de defensiebegroting die ik apart laat zien. Ook de rentelasten op de staatschuld lopen op, van €590 naar €640 per persoon. De post Asiel en migratie stijgt eveneens flink, van €380 naar €600 per persoon.
TEKORT
Onderaan de streep is er een tekort van €34,9 miljard ofwel €2.355 per volwassene. Dat telt op bij de staatschuld die richting de €40.000 per belastingbetaler zal gaan per eind 2026.
DEBAT
Over twee weken zijn de Algemene Financiële Beschouwingen. Die kunnen we dit jaar niet los zien van de aanstaande verkiezingen. Die debatten zullen waarschijnlijk halve verkiezingsdebatten zijn. Naar verwachting zal weer veel discussie gevoerd worden over zaken in het laatste kwart van de begroting.
Het staatje leert echter dat de echte discussies gevoerd moeten worden over de eerste drie kwarten aan uitgaven. Daar gaat het meeste geld heen dus daar valt het meeste te sturen en te halen.
