Een goed belastingstelsel moet het gedrag van burgers en bedrijven niet beïnvloeden.
Soms is het echter de bedoeling van de wetgever om dit juist wel te doen. Denk aan de tabaksaccijns en de fiscale aftrek voor banksparen en goede doelen. Daar wil ik het niet over hebben. Ik wil het hebben over de box 3-heffing. Het forfaitaire rendementspercentage voor beleggen bedraagt voor het belastingjaar 2023 6,17%, het tarief 32%. Afgezien van het heffingsvrije vermogen betaalt de belegger 1,974% over de waarde van zijn bezit per 1-1-2023. Dit forfaitaire rendement is gebaseerd op het vijftienjaars voortschrijdend gemiddelde rendement van aandelen, obligaties en onroerend goed.
De gemiddelde particuliere belegger is van nature optimistisch. Je gaat immers niet beleggen als je verwacht minder rendement te maken dan de spaarrente. Mijn inschatting is dat de gemiddelde particuliere belegger niet eens de 4% per jaar haalt. Het heeft te maken met de keus voor de verkeerde aandelen, met kosten en met het op foute momenten in-en uitstappen. Bij 4% en afgerond 2% belastingheffing houd je een schamele 2% over. Dit rechtvaardigt naar mijn gevoel niet het aan het beleggen inherente risico. Dit lage netto rendement is niet erg als je voor de lol belegt, maar wel als je op lange termijn vermogen wilt opbouwen voor bijvoorbeeld je pensioen. Bij een spaarrente van 1,5% en het forfaitaire rendement van 0,36% houd je netto 1,5% - 0,36% x 32% = 1,3848% over. Dat is nauwelijks minder dan het hiervoor genoemde netto rendement na belastingen van het beleggen. Het voordeel van sparen is dat je niet wakker hoeft te liggen van het risico je geld kwijt te raken. Ik denk dat veel sparende burgers door de fiscaliteit de voorkeur geven aan sparen boven beleggen. Het beleggen wordt ontmoedigd. Beleggers zouden belast moeten worden over het behaalde rendement en niet over een verondersteld rendement. Dat past ook in een heffing naar draagkracht. Dat voorkomt dat potentiële beleggers afhaken omdat zij niet het risico willen lopen te worden belast voor niet behaald rendement.