Als je buikpijn hebt, ga je naar je huisarts, met een sportblessure hink je naar een fysiotherapeut, bij zwaarlijvigheid praat je met een diëtiste, en voor een financiële berekening klop je aan bij een geldverstrekker, pensioen- of financieel adviseur. Maar waar kun je terecht met financiële onzekerheid, trauma’s, schaamte, spijt, woede en afgunst? Je hebt bijvoorbeeld een ton verloren aan een oplichter, bent stik jaloers op de Porsche van de buren, ruziet met je partner over geld, schaamt je over schulden, lijkt een magneet voor financiële pech, of bent eindelijk multimiljonair maar zit toch niet lekker in je vel.
Kon je met financieel-emotioneel ongemak maar naar een financieel psycholoog. Maar die professie is hier dun gezaaid. Bovendien houden de meeste mensen hun financiële tobberijen liever verborgen. Nog minder denken we na over onze eigen rol daarin. De manier waarop we zelf omgaan met geld zien we doorgaans als het meest normaal. Dat gedrag kopieerden we kritiekloos van onze opvoeders. Wat pap en mam met geld deden, vinden we heel gewoon, of ze nu gierig waren of koopverslaafd, en of ze steenrijk waren of straatarm. Als je dan ook nog - zoals de meeste mensen – thuis leert dat geld iets is waar je niet over praat, dan blijven je kinderideeën erover vaak levenslang onveranderd, zelfs als dat jezelf of anderen doodongelukkig maakt.
Inzicht in je financiële persoonlijkheid en wat kennis van financiële psychologie kan je redden. Want wie (zijn) zwakheden durft te onderkennen, kan voorkomen om zich opnieuw te stoten aan dezelfde steen. Maar hoe kom je aan financiële zelfkennis? En hoe verbeter je jezelf? Een licht daarop werpt de studie The Road to Financial Satisfaction van het Kenniscentrum Psychologie en Economisch Gedrag. Hierin staan vijf factoren die je financiële tevredenheid kunnen beïnvloeden. De sterkste voorspeller van financiële tevredenheid is financieel zelfvertrouwen, gevolgd door de mate waarin je toekomstgericht bent en jezelf financieel bekwaam vindt. Dat klinkt niet zo verrassend. Maar let op. Er kwamen ook twee onverwachte factoren uit de bus die je financiële geluk kunnen schaden. Gek genoeg zijn dat zelfcontrole – in de vorm van je kunnen beheersen om impulsaankopen te doen – en ten tweede financiële kennis. Blijkbaar wordt een mens niet zo blij van zichzelf financieel beperken en ook niet van het opdoen van veel financiële weetjes en feiten.