We zitten allemaal in een molen. Nee, geen zweefmolen waarin je gewichtloos rond suist. En ook geen mallemolen waar je uit wilt, of een gehaktmolen die je vermaalt tot puree. We zitten in een tredmolen. Maar een andere dan het rad waarin een hamster rent. De menselijke tredmolen is psychologisch. Hij zit in ons hoofd. Psychologen noemen het de hedonistische tredmolen. Dit rad staat symbool voor de menselijke neiging om, na een positieve of negatieve gebeurtenis, snel weer terug te veren naar het niveau van geluk dat we vóór het gebeuren hadden. Zo stijgt je blijheid na een huwelijksaanzoek tot een top op de trouwdag, om daarna weer te slinken naar normaal. Zelfs na diepe rouw klimt ons welbevinden uiteindelijk weer naar een individueel bepaald basisniveau. Kort gezegd: alles went.
Gedragswetenschappers noemen dit verschijnsel hedonistische aanpassing. Dit fenomeen gaat ook op voor je geldzaken. Als je de jackpot wint in een loterij, dan barst je van geluk. De ganse dag fantaseer je over je miljoenen. Maar na een tijdje slijt de euforie en richt je je weer op andere zaken. Je rijkdom wordt normaal. En je geluksgevoel, zo toont onderzoek aan, wordt weer als vóór de prijs. Hier staat tegenover dat gelukkig ook financiële dompers wennen. Stel, je verliest 10 mille aan een zwendelaar. Je bent er ziek van en maalt continu over het bedrog. Toch merk je dat het chagrijn slijt. Steeds vaker denk je aan andere dingen. Uiteindelijk is je geluksgevoel weer normaal.
Maar wat is een normaal geluksgevoel? Volgens de Amerikaanse hoogleraar psychologie Sonja Lyubomirsky, schrijfster van het boek The How of Happiness, verschilt dat per persoon. Maar er zit wel een wetmatigheid in. Volgens haar onderzoek is pakweg de helft van je basisgeluksgevoel genetisch bepaald, terwijl zo’n 10 procent afhangt van je levensomstandigheden, bijvoorbeeld je geboorteland. De rest, maar liefst 40 procent, kun je zelf beïnvloeden. Je (financiële) geluk is dus geen vast gegeven. Integendeel. Je hebt er zelf een behoorlijke invloed op.