Na een korte carrière bij de universiteit heb ik negen jaren bij verschillende belastingadvieskantoren gewerkt. Eén van de best bewaarde geheimen was daar het salaris van de medewerkers. Je wist niet wat je collega’s verdienden, tenzij ze het je vertelden.
Nu is het in Nederland een goed gebruik om daar niet over te praten. Ik denk dat ook het management er belang bij had hier niet open over te zijn. Als Piet zou weten dat Klaas maandelijks €200 meer verdient, zou Piet onmiddellijk een salarisverhoging claimen. Deze dynamiek zou tot een hogere loonsom leiden met een lagere winst voor de partner tot gevolg. Mensen vergelijken zich nu eenmaal met anderen. In de wetenschap dat ze hun eigen kwaliteiten gemiddeld genomen te hoog inschatten, zal dat ertoe leiden dat de gemiddelde werknemer recht denkt te hebben op een hoger salaris.
In de jaren 70 van de vorige eeuw was er maatschappelijke verontwaardiging over de hoge beloningen van de bestuurders van beursgenoteerde ondernemingen. Wat deze lieden in die jaren verdienden was trouwens peanuts in vergelijking met nu. De overheid dacht hier een halt aan toe te kunnen roepen door de verplichting te creëren het salaris in het jaarverslag te vermelden. Zo geschiedde. De verwachting was dat deze openheid tot matiging zou leiden. Wat er gebeurde was precies het tegenovergestelde. Door de publicatie van de salarissen konden de CEO’s zich vergelijken met anderen. De personen die hoog in de boom zaten, hielden zich stil. Degenen met een bescheiden beloning lieten van zich horen. De beloningen voor CEO’s spoten omhoog. De wettelijk afgedwongen openheid had een averechts effect.