Soms moet je als ondernemer afscheid nemen van een werknemer. Bij een vast contract gaat dat echter niet zomaar. Als werkgever word je geacht een dossier bij te houden waaruit blijkt dat je regelmatig met de betrokkene om de tafel hebt gezeten om te wijzen op verbeterpunten. Pas als dat niet tot verbetering leidt, ligt de weg open voor ontslag.
In de praktijk blijkt dat dossier er vrijwel nooit te zijn. Vaak worden de mindere punten van de werknemer met de mantel der liefde bedekt. Je wilt immers de sfeer goed houden. Al te veel en al te vaak kritiek is daar niet goed voor. Het ontslag kan de werkgever dan komen te staan op een fikse schadepost. Geen wonder dat ondernemers liever zzp’ers inschakelen dan werknemers. Daar kun je bij slecht functioneren makkelijk van af. Omdat zzp’ers dat dondersgoed weten, moeten zij altijd hun stinkende best doen.
Vroeger werd een ontslagvergoeding wel ‘gouden handdruk’ genoemd. Vuistregel daarvoor was één maandsalaris per gewerkt jaar. Zo kostte een arbeidsverleden van acht jaar acht maandsalarissen. In 2015 is dit vervangen door de transitievergoeding. In plaats van één maandsalaris per gewerkt jaar werd de norm versoberd tot een derde maandsalaris. In de praktijk valt die vergoeding vaak hoger uit, omdat rechters op de hand van werknemers zijn. Werkgevers betalen dan maar wat extra om ervan af te zijn. De transitievergoeding is enerzijds bedoeld als compensatie voor ontslag en anderzijds om de overgang naar een andere baan te vergemakkelijken. De term suggereert dat de werknemer het bedrag moet gebruiken voor een opleiding of cursus om zijn kans op een nieuwe baan te vergroten.
Er is echter helemaal geen verplichting om het geld daarvoor te gebruiken. In de praktijk gebeurt dat ook niet en wordt het gebruikt voor een camper, een verbouwing of andere dingen die het leven leuker maken. Wat mij trouwens ook altijd heeft verbaasd is dat de ontslagvergoeding niet wordt verrekend met de WW-uitkering. Hierdoor kan een werknemer die er een soepzootje van heeft gemaakt, beter af zijn dan de werknemer van de maand. Ik kan dat niet anders zien dan als een te ver doorgeschoten werknemersbescherming. Wat te denken van de tonnen of zelfs miljoenen aan ontslagvergoedingen voor directeuren of hoge ambtenaren. Die komen op mij over als een bonus voor slecht functioneren. Ik ken mensen die in hun leven driemaal met een royale vergoeding bij hun werkgever zijn weggestuurd. Eén van hen had voor de afkoopsom inderdaad een camper gekocht. Na zes maanden had hij weer een goedbetaalde baan. Tja. Ik verwacht trouwens dat het verschil tussen werknemers en zzp’ers kleiner zal worden. Maar ik vermoed dat dat niet heel snel zal gaan.
Tot slot nog dit. Een ontslagvergoeding is gewoon belast met loon-/inkomstenbelasting. Tot 2013 kon belastbaarheid worden uitgesteld door middel van een stamrecht. Dat is een kapitaal dat moet worden gebruikt voor uitkeringen in de toekomst. Die uitkeringen zouden dan belast worden. Veel mensen hadden daarvoor een bv opgericht, een zogenoemde stamrecht-bv. Daar ging echter in de praktijk veel mee mis, omdat men die bv’s via leningen leeg trok en vergat dat er nog uitkeringen moesten worden gedaan.
