Wim overlijdt tijdens een wandeling in het bos. De nalatenschap bestaat onder andere uit een woning. Wims vrouw Maria wil verhuizen en dochter Karin heeft belangstelling voor het ouderlijk huis. Dankzij de slimme notaris bespaart Karin €15.000 overdrachtsbelasting.
Tekst: Henry J. Meijer
Wim is op 79-jarige leeftijd aan een hartaanval overleden tijdens een wandeling in het bos. De buurman die zijn hond aan het uitlaten was, had hem gevonden. Echtgenote Maria had een slecht voorgevoel en had hem gesmeekt thuis te blijven, maar Wim zou Wim niet zijn als hij naar haar had geluisterd. Wim en Maria waren in algehele gemeenschap van goederen gehuwd. Samen hadden ze een huis met een waarde van €750.000 en spaar- en beleggingsrekeningen van €930.000. Wims erfgenamen zijn Maria en hun 3 kinderen. Wim had geen testament gemaakt. Dat betekent dat het wettelijke erfrecht van toepassing is. Alles gaat naar de echtgenote, terwijl de kinderen op papier erven in de vorm van een vordering op moeder.
Maria wil verhuizen
Maria wil niet in het huis blijven, waar ze 41 jaar met Wim heeft gewoond. Ze heeft een appartement in dezelfde wijk op het oog. De oudste dochter, Karin, is geïnteresseerd in de woning van haar ouders. Zij zou die van haar moeder kunnen kopen. Moeder zou Karin €200.000 kunnen lenen. De rest kan Karin betalen uit de overwaarde van haar huidige woning en met een hypotheek van de bank.
Afstand van wettelijk erfrecht
De notaris heeft een advies. Ik noemde het wettelijke erfrecht. Maria zou afstand kunnen doen van die manier van afwikkelen. Daartoe moet zij een verklaring afleggen bij de notaris. De consequentie is dat 4 erfgenamen gezamenlijk eigenaar worden van de nalatenschap. Juridisch heet dat een onverdeeldheid. Bij het wettelijke erfrecht gaat alles naar de langstlevende echtgenoot.
Ook zonder testament kun je slim belasting besparen na een overlijden
Daar gaat door die verklaring een streep doorheen. De erfgenamen kunnen nu gezamenlijk bepalen hoe de erfenis wordt verdeeld. Omdat Karin het huis wil hebben, wordt dit aan haar toebedeeld. Je vraagt je misschien af hoe dat kan, gezien het feit dat het huis aanzienlijk meer waard is dan haar erfdeel. Karin moet het bedrag dat zij te veel krijgt vergoeden aan haar mede-erfgenamen, haar moeder en haar 2 broers.
Doordat Karin het huis juridisch gezien via de erfenis krijgt in plaats van via koop van moeder, is zij geen 2% overdrachtsbelasting verschuldigd. Door deze route bespaart zij 2% over €750.000, wat neerkomt op €15.000. Een prima advies van de notaris.
Op tijd afstand doen
Het afstand doen van de wettelijke verdeling moet binnen 3 maanden na het overlijden gebeuren. Gelukkig hadden ze op tijd een afspraak gemaakt met de notaris. Buiten die termijn was de volledige eigendom van de woning bij Maria terechtgekomen, en had Karin deze alleen door koop kunnen verkrijgen.
Voor de cijferaars
Voor de lezers die rekensommen niet schuwen, volgen hier wat cijfers. De huwelijksgemeenschap heeft een waarde van €1.680.000. De nalatenschap van Wim is in waarde de helft daarvan: €840.000. Ieder van de 4 erfgenamen heeft recht op €210.000. Karin wordt overbedeeld met €750.000 - €210.000 = €540.000. Karin betaalt aan ieder van haar beide broers €210.000 en aan haar moeder €120.000. Moeder eindigt zo met een vermogen van €930.000 + €120.000 = €1.050.000. Dit is gelijk aan de helft van de huwelijksgemeenschap van €840.000 plus haar erfdeel van €210.000.
Wat moeder erft, is vrijgesteld van erfbelasting. Echtgenoten hebben namelijk een zeer ruime vrijstelling. De vrijstelling voor de kinderen is in 2025 €25.490. Zij zijn ieder €21.481 aan erfbelasting verschuldigd. De broers kunnen dat betalen van hetgeen zij van hun zus krijgen. Karin zal dit bedrag moeten lenen.
drs. H.J. Meijer is mede-eigenaar van FiscAlert