Op 6 juni haalde de Hoge Raad een streep door box 3. Dat is goed nieuws voor veel belastingbetalers, maar levert ook veel vragen op. Tijd voor antwoorden.
1. Wat is er aan de hand?
In box 3 wordt niet het werkelijke rendement maar een forfaitair rendement belast. Dat leidt al jaren tot discussies en rechtszaken. Het forfaitaire rendement kan namelijk veel hoger zijn dan het werkelijke rendement. Sterker nog, het kan gebeuren dat je meer belasting betaalt dan het rendement dat je hebt gemaakt. Het kerstarrest uit december 2021 zorgde voor een oplossing voor spaarders. Maar voor wie ook overig vermogen heeft was het probleem niet opgelost. Daarom greep de Hoge Raad op 6 juni in.
2. Wat is het gevolg van de Hoge Raad-uitspraak van 6 juni 2024?
Er komt een mogelijkheid om te laten zien dat je werkelijke rendement lager is dan het forfaitaire rendement. In dat geval is alleen het werkelijke rendement belast. Belastingplichtigen met weinig belast box 3-vermogen, hebben (waarschijnlijk) geen recht op een teruggave. Bij weinig belast box 3-vermogen moet je denken aan een vermogen dat net iets hoger is dan het heffingsvrije vermogen.
LET OP: Uiteraard kun je alleen geld terugkrijgen als je werkelijke rendement lager was dan het forfaitaire.
Bij het forfaitaire rendement krijg je het heffingsvrije vermogen. Bij heffing over het werkelijke rendement (waarschijnlijk) niet.
3. Over welke jaren kun je kiezen voor heffing over het werkelijke rendement en levert het arrest dus mogelijk een belastingteruggaaf/-voordeel op?
- Dit geldt in ieder geval voor iedereen met overig vermogen voor de belastingjaren 2022, 2023 en 2024.
- In sommige gevallen kun je ook geld terugkrijgen voor de belastingjaren 2017 tot en met 2021, namelijk als je nog geen definitieve aanslag had ontvangen of als je bezwaar of beroep is aangehouden in afwachting van deze uitspraak. Heb je geen bezwaar gemaakt tegen je definitieve aanslag? Dan heb je (nog) geen recht op een teruggaaf. Het is nog wachten op de uitspraak voor niet-bezwaarmakers.
- Met Prinsjesdag weten we meer over 2025 en 2026
- Het is de bedoeling dat er in 2027 een nieuw stelsel komt waarin iedereen belasting gaat betalen over het werkelijke rendement. Zie het ‘Schema nieuw stelsel in box 3 2027’ voor een overzicht van de plannen. Het arrest van de Hoge Raad van 6 juni 2024 en de gevolgen daarvan gelden niet voor dit nieuwe stelsel.
TIP: Ook spaarders die tijdig bezwaar maken tegen hun aanslag inkomstenbelasting 2023 kunnen van de uitspraak profiteren.
4. Hoe hoog is mijn forfaitaire rendement eigenlijk?
Wil je jou forfaitaire rendement weten? Kijk dan op je aanslag. Het ‘Totaal rendement op bezittingen en schulden’ is het forfaitaire rendement van jou en je eventuele fiscaal partner zonder rekening te houden met het heffingsvrij vermogen. Het ‘Voordeel uit sparen en beleggen’ is het deel van het forfaitaire rendement (nadat rekening is gehouden met het heffingsvrij vermogen) waarover jijzelf belasting in box 3 betaalt. Je ziet een van deze of beide gegevens op je aanslag.
5. En wat valt er onder werkelijk rendement?
Rente, dividend, huur, waardeveranderingen van beleggingen (koerswinst en koersverlies) en waardeverandering van je onroerend goed (niet de eigen woning). Voor woningen wordt daarbij gekeken naar de WOZ-waarde. Voor 2023 is dat het verschil tussen de ‘WOZ-waarde die je in 2024 van de gemeente hebt ontvangen’ en de ‘WOZ-waarde die ingevuld is in de aangifte over 2023’.
Met kosten mag geen rekening worden gehouden. Betaalde rente op box 3-schulden komt wel in mindering op het rendement.
Voor de berekening van het werkelijke rendement wordt gekeken naar je totale box 3-vermogen zonder rekening te houden met het heffingsvrije vermogen.
Er wordt geen rekening gehouden met inflatie.
TIP: Bereken het werkelijke rendement met onze ‘Box 3-belastingcheck’ en krijg direct een indicatie van de verwachte belastingteruggaaf.
LET OP: Dit is wat we nu weten. Nog niet alles is uitgekristalliseerd. Verdere details over de berekening van het forfaitaire rendement zullen bekend worden zodra je het werkelijke rendement door kunt geven aan de Belastingdienst. Overigens is het goed mogelijk dat dit tot nieuwe discussies leidt.
6. Ben je verplicht om het werkelijke rendement door te geven aan de Belastingdienst?
Nee. Je mag zelf weten of je het werkelijke rendement doorgeeft aan de Belastingdienst. Weet je bij voorbaat al dat dat hoger is dan het forfaitaire rendement? Dan hoef je niets te doen en is het ook niet nodig om de bewijsstukken daarvan te verzamelen.
7. Kan de Belastingdienst het werkelijke rendement niet zelf vaststellen?
Nee. De Belastingdienst heeft daarvoor onvoldoende gegevens. Wil je dat geheven wordt over het werkelijke rendement, dan zul je de informatie dus zelf moeten aanleveren.
8. Als het werkelijke rendement in sommige jaren hoger was dan het forfaitaire, moet je dan nu extra/meer belasting betalen?
Nee. De uitspraak kan nooit nadelig uitpakken, het kan alleen maar geld opleveren. Als heffing over het werkelijke rendement ongunstiger is dan over het forfaitaire rendement, betaal je gewoon de belasting die in je aangifte is berekend. Je hoeft dus niet bang te zijn voor een extra belastingaanslag als je beleggingen of box 3-onroerend goed enorm in waarde zijn gestegen.
9. Als je werkelijke rendement in een jaar negatief was, kan je dat dan verrekenen met positieve rendementen in andere jaren?
De Hoge Raad staat in zijn uitspraak van 6 juni 2024 verliesverrekening niet toe. Daar staat tegenover dat er ook geen extra heffing is bij hoge rendementen!
Per 2027 zou er een nieuwe wet moeten komen. In het wetsvoorstel is wel de mogelijkheid opgenomen om verliezen te verrekenen met positieve rendementen in volgende jaren
10. Ik heb het beter gedaan dan het forfaitaire rendement. Mijn fiscaal partner niet. Per saldo zitten we wel onder het forfaitaire rendement. Hoe zit het dan?
(1)Je moet eerst het totale rendement over het gezamenlijke vermogen berekenen.
(2) In de aangifte is een bepaalde vermogensverdeling gekozen. Zolang de bezwaartermijn van de definitieve aanslag niet is verstreken mag de onderlinge verdeling nog worden aangepast. Het werkelijke rendement zal verdeeld worden overeenkomstig de gekozen vermogensverdeling.
(3) Iedere fiscaal partner kan afzonderlijk kiezen of hij vraagt om heffing over het werkelijke rendement. Past alleen één van beide partners de nieuwe berekening toe, dan zal alleen diens box 3-heffing worden gecorrigeerd
11. Ik heb via de familiebank geld uitgeleend aan mijn zoon tegen 1,5% rente. Dit valt onder het forfaitaire rendement van circa 6%. Heb ik recht op een teruggaaf?
Dat hangt af van het werkelijke rendement op het totale vermogen. Er wordt dus niet per vermogensbestanddeel gekeken of het werkelijke rendement lager is dan het forfaitaire rendement
12. Ik heb beleggingen aan- en verkocht. Dat maakt de rendementsberekening erg moeilijk. Bestaat er een hulpmiddel/rekentool hiervoor?
Ja. Leden van FiscAlert kunnen voor de jaren 2017 tot en met 2024 een berekening maken met de ‘Box 3-belastingcheck’. Het is nog wel een klusje. Gegevens over aan- en verkopen, rente en dividend, etcetera moet je namelijk wel eerst zelf verzamelen, maar voor jaren zoals 2022 kan dit wel veel geld opleveren.
TIP: Ben je nog geen lid van FiscAlert? Speciaal voor (nog) niet-leden hebben we een tool voor belastingjaar 2022. Ga naar box3belastingcheck.nl
13. Welke acties moet ik op dit moment ondernemen?
Heb je alleen banktegoeden? En is jouw rendement over 2023 toch lager dan het forfaitaire rendement? Overweeg dan om bezwaar te maken als je een aanslag ontvangt. Je kunt hiervoor ons 'Modelbezwaarschrift box 3 spaarders' gebruiken. Bezwaar maken moet binnen 6 weken na de datum van de aanslag.
Heb je ook overig vermogen? Je zult nog even geduld moeten hebben. Er wordt een (digitaal) formulier 'Opgaaf werkelijk rendement' gemaakt waarmee het werkelijk behaalde rendement kan worden opgegeven. Het is nog niet duidelijk wanneer het formulier beschikbaar is. Staatssecretaris Van Rij heeft in ieder geval eerst de periode tot 1 augustus 2024 nodig om de gevolgen van de Hoge Raad-uitspraak van 6 juni 2024 in kaart te brengen. Daarna volgt nog politieke besluitvorming. Te zijner tijd is het digitale formulier ‘Opgaaf werkelijk rendement’ te vinden op www.belastingdienst.nl > Mijn Belastingdienst. Als je het formulier hebt ingevuld, zie je direct of de heffing over het werkelijke rendement gunstiger uitpakt. Daarna kun je beslissen of je het formulier wel of niet opstuurt. Dien je het in terwijl het werkelijk rendement hoger is, dan is er nog geen man over boord. De Belastingdienst zal dan namelijk alsnog heffen over het lagere forfaitaire rendement.
Bezwaar maken is dus normaal gesproken niet nodig. Krijg je onverhoopt toch eerder een aanslag en is je werkelijke rendement lager dan het forfaitaire rendement? Maak dan wel bezwaar binnen de bezwaartermijn van 6 weken met ons ‘Modelbezwaarschrift box 3 beleggers’.
TIP: Verzamel alvast het bewijsmateriaal waarmee je kunt aantonen wat jouw werkelijke rendement was. Gebruik onze ‘Checklist werkelijk rendement box 3’
14. Geldt de uitspraak ook voor niet-bezwaarmakers?
Nee, die zaak loopt nog. Het is niet bekend wanneer de uitspraak wordt verwacht. De uitkomst van de ‘massaal bezwaar plus’-procedure geldt automatisch voor alle niet-bezwaarmakers, er is dus geen actie nodig. Deze niet-bezwaarmakersprocedure gaat overigens alleen over de box 3-heffing in 2017 tot en met 2020. In deze jaren gold voor alle vermogensbestanddelen hetzelfde forfaitaire rendement. Per 2021 is dat veranderd. De uitspraak van de Hoge Raad van 6 juni ging over de vraag of die verandering voldoende is.
15. Ik krijg mogelijk geld terug, omdat mijn werkelijke rendement lager was dan het forfaitaire. Krijg ik rente over het bedrag dat ik (waarschijnlijk) terugkrijg?
De Belastingdienst hoeft volgens de Nederlandse fiscale wetten geen rente te vergoeden bij de vermindering van de aanslag. Díe regel is volgens de Hoge Raad niet in strijd met het Europese recht. Meestal zal er daarom geen recht bestaan op rentevergoeding.
16. Wat zijn de tijdslijnen vanuit de Belastingdienst? Wanneer kan ik het werkelijke rendement doorgeven aan de Belastingdienst?
Wanneer je het werkelijke rendement kunt gaan doorgeven aan de Belastingdienst is nog niet bekend. In principe wordt in augustus daarover meer nieuws verwacht. Maar ook dan kan het nog wel even duren, want ook de politiek moet zich er nog over buigen. De Belastingdienst stuurt een brief aan iedereen voor wie de uitspraak gevolgen heeft.
TIP: Alvast wat voorbereidend werk doen door gegevens te verzamelen kan natuurlijk wel en verder www.fiscalert.nl volgen. Wij hebben daarvoor een handige ‘Checklist werkelijk rendement box 3’.
17. Ik heb een voorlopige aanslag ontvangen. Deze is gezien het arrest van de Hoge Raad te hoog. Kan ik stoppen met betalen?
Nee, dat kan niet. Je moet deze gewoon betalen.
Wil je meer informatie? Lees dan het artikel ‘Hoge Raad haalt streep door box 3’ en ons memo ‘Box 3-heffing te hoog?’
Wil je informatie verzamelen over je werkelijke rendement? Gebruik onze ‘Checklist werkelijk rendement box 3’
Wil je een indicatie van je box 3-belastingteruggaaf/-voordeel? Bereken het voor 2017 tot en met 2024 met onze ‘Box 3-belastingcheck’ (niet leden kunnen alleen voor 2022 een berekening maken met onze tool op box3belastingcheck.nl)