Wat zou jij doen met 30 Miljoen euro? Daarover mag je fantaseren als je een lot koopt voor de Oudejaarstrekking van de Staatsloterij. Ja, soms komt zo’n fantasie uit, want loterijgeluk bestaat echt. Elk jaar winnen zo’n 50 Nederlanders één tot tientallen miljoenen euro’s in loterijen als het Miljoenenspel, de Eurojackpot, de Lotto, de Staats-, Postcode- of Vriendenloterij.
Meedoen dus? Lang niet iedereen heeft daar zin in. Het geloof in loterijgeluk is een soort religie, compleet met gelovigen, ongelovigen en sceptici. De eerste groep is dol op kansspelen. Ze adoreren miljoenenjackpots, ook al is hun kans op de hoofdprijs een onmogelijke 1 op 5.000.000. En ze romantiseren de duizend euro die ze veertig jaar geleden wonnen, zonder te becijferen hoeveel het meespelen sindsdien per saldo heeft gekost.
Lijnrecht tegenover deze religieuzen staan de loterijongelovigen. In plaats van te dromen over prijzen, spellen ze voorwaarden, spitten ze door jaarverslagen van loterijorganisaties en becijferen hun winkansen. Ze keren zich fel tegen mega-jackpots en postcodekanjers van tientallen miljoenen, want die minimaliseren de toch al piepkleine kans op een prijs. Ook stijgt hun bloeddruk doordat honderden miljoenen van de ingelegde gelden terecht komen bij de Staat, goede doelen en de organisatoren. Je wint toch niks, concluderen ze. Hebben ze gelijk?
Het is maar hoe je het bekijkt. Meespelen in een loterij, lijkt wel wat op bidden: meedoen geeft kans op een plek in het financiële paradijs, maar bij niet meedoen gaat die hemel gegarandeerd aan je neus voorbij. Wie een lot koopt, koopt trouwens ook een droom van rijkdom. Je mag een tijdje met die gedachte spelen, bijvoorbeeld met een groepje familieleden. En soms komen zulke dromen uit!
Uit onderzoek blijkt dat vooral mensen met weinig inkomen en een lage sociale status veel aan loterijloten besteden. Dit fenomeen geldt wereldwijd. Een belangrijke reden hiervoor is dat bij een loterij elke speler, ongeacht vermogen, inkomen, intelligentie, talenten en sociale klasse, dezelfde kans heeft op de hoofdprijs. Met een lot tel je dus helemaal mee, ook als je laag op de sociale ladder staat. Een loterijprijs is dan trouwens vaak je enige kans op rijkdom, want een erfenis, zakelijke klapper of topsalaris zit er voor deze groep doorgaans niet in. Meespelen, lijkt dus naief en dom, maar heeft ook een rationele kant.
Als je het wat filosofischer bekijkt, heeft gokken op loterijwinst ook een onvermoed sociaal effect. Door het kopen van een lot verspreid je namelijk een golf van geluk onder de mensen. Je wint weliswaar meestal zelf geen prijs, maar de totale inleg in loterijen gaat altijd naar ontvangers die het heel goed kunnen gebruiken. Naast de prijswinnaars zijn dat goede doelen, de Staat, de Belastingdienst en de loterijorganisatoren. Al die mensen en instituties winnen dus wel een prijs. Eigenlijk valt op jouw lot dus altijd een prijs. Meespelen maakt je een goed mens.
Vijf manieren om winkansen te maximaliseren
1. Speel rationeel: maak kans op een oneindig rendement
Een loterij is de enige “belegging” met een potentieel oneindig rendement. Nergens anders kun je met pakweg 15 euro inleg een rendement van 1.000.000 procent halen. Ja, de kans is microscopisch klein, maar het kán.
2. Grootste winkans? Dan zit je het beste bij de Staatsloterij
De Staatsloterij biedt een winkans van 1 op 2 (of 51,6% per trekking in 2025). Alle prijzen zijn bovendien belastingvrij. Ter vergelijking: bij de VriendenLoterij is de winkans 1 op 5,4, bij Lotto 1 op 10 en bij de Postcode Loterij 1 op 16,4.
3. Gaan voor een klapper? Miljoenenspel biedt de beste jackpotkans
De winkans op ‘een’ prijs is bij de Staatsloterij weliswaar het grootstst, maar de kans op de Jackpot is klein, namelijk 1 op 40 miljoen. Als je specifiek voor een grote prijs gaat, heeft het Miljoenenspel een betere relatieve winkans op 1 miljoen euro. Die kans is namelijk 1 op 1,1 miljoen.
4. Doe iets goeds: steun goede doelen
Bij de Postcode Loterij, VriendenLoterij en BankGiro Loterij gaat minstens 40-50 procent van je inleg rechtstreeks naar goede doelen (kinderziekenhuizen, natuur, cultuur, sport). In 2024 was dat totaal meer dan 400 miljoen euro. Je bent dus een mini-filantroop – al is winnen natuurlijk de kers op de taart.
5. Speel op safe: Win altijd!
Laten we eerlijk zijn, je winkans in een loterij blijft microscopisch klein. Je winst is veel hoger en zekerder als je gewoon elke financiële kans benut die in je leven voorbij komt. Gun je dat een familielid, vriend(in), collega of zakenrelatie? Geef deze Kerst dan geen Oudejaarslot maar een Fiscalert-lidmaatschap cadeau.
