We kunnen er niet vaak genoeg op hameren. Geld opzijzetten voor je pensioen is verstandig. Maar hoe doe je dat het slimst? En waar moet je op letten?
Als je niet in loondienst bent, moet je zelf je oudedagsvoorziening regelen. Ben je werknemer? Dan bouw je vaak wel pensioen op. Maar ook dan is het goed om te checken hoe je pensioenopbouw ervoor staat en eventueel extra geld te reserveren voor je oude dag. Een scheiding, een baanwissel, een karige pensioenregeling of een carrière met forse loonsverhogingen kunnen er namelijk voor zorgen dat je pensioen minder goed is dan je zou verwachten op basis van je laatste salaris.
Overzicht
Als financiële Doe-Het-Zelver begin je met de vraag wat je nodig hebt voor je oude dag.
Dat hangt af van je inkomsten én van je uitgaven. Zet daarom eens op rij:
- op welke datum je wilt stoppen met werken
- wanneer je AOW ingaat en hoeveel je dan krijgt (ga hiervoor naar www.svb.nl/aow)
- wanneer je pensioen ingaat en hoe hoog dat is (bekijk de website van je pensioenuitvoerder. Weet je niet precies waar je pensioen hebt opgebouwd, kijk dan op www.mijnpensioenoverzicht.nl)
- hoeveel (bancair) lijfrentekapitaal je hebt opgebouwd en hoeveel uitkering je daarvoor kunt krijgen
- al je uitgaven
TIP: Gebruik ons handige ‘Overzicht inkomsten en uitgaven’. Houd er rekening mee dat het bedrag dat je nodig hebt een stuk hoger kan uitvallen door inflatie. De nieuwste pensioenoverzichten en ook de website www.mijnpensioenoverzicht.nl laten zien wat inflatie voor de koopkracht van je pensioen betekent.
Hoe vul je aan?
Nu je een overzicht hebt van je inkomsten en uitgaven, weet je globaal wat je nodig hebt. Je zult je oudedagsvoorziening moeten aanvullen als je pensioen en AOW onvoldoende zijn om de uitgaven te dekken, of als je nog wat extra achter de hand wilt hebben. Dit zijn je mogelijkheden:
Pensioen bijstorten
In veel gevallen bouwen werknemers minder pensioen op dan fiscaal is toegestaan. De reden ligt voor de hand: pensioenregelingen kosten de werkgever geld. Je mag zelf extra premie betalen als de pensioenregeling die mogelijkheid biedt. Doe dat niet als het pensioenfonds een lage heeft. Er is dan een behoorlijke kans dat je minder terugkrijgt. Maar let ook op als de dekkingsgraad wél in orde is. Door de bijkomende kosten is bijstorten in je pensioen pas interessant als er belastingvoordeel te behalen valt. Daarvan is sprake als de uitkeringen tegen een lager tarief belast worden dan het belastingtarief waartegen de premie wordt afgetrokken. Bijstorten levert daarnaast nog een extra fiscaal voordeel op: het opgebouwde pensioenkapitaal zit in box 1 en wordt dus niet belast in box 3.
LET OP: Er wordt druk gewerkt aan overstap naar een nieuw pensioenstelsel. Het is daardoor niet altijd goed in te schatten of je zelf voldoende zult profiteren van het bijstorten van pensioen.
Banksparen
Beter dan pensioen bijstorten is banksparen. Je hebt bij bancaire lijfrente veel meer
uitkeringsmogelijkheden. Bovendien is het kapitaal bij overlijden niet weg. En je hebt geen last van de kosten die gepaard gaan met overstap naar een nieuw pensioenstelsel. Een storting in een bancaire lijfrente is aftrekbaar als je kunt aantonen dat je een pensioentekort hebt. De mogelijkheden voor aftrek zijn per 2023 aanzienlijk verruimd. De Belastingdienst heeft een handige calculator op www.belastingdienst.nl/rekenhulpen/lijfrentepremie. Hiermee kun je je aftrekbare pensioentekort (jaar- en reserveringsruimte) berekenen. De jaarruimte voor 2024 wordt gebaseerd op het inkomen van 2023 en bedraagt maximaal maar liefst €36.077! Heb je in de afgelopen 10 jaar de jaarruimte niet helemaal gebruikt? Dan mag je dat via de reserveringsruimte alsnog doen. De aftrek is maximaal €41.608. Het totale bedrag dat je in 2024 mag aftrekken kan zo oplopen tot wel (€36.077+ €41.608 =) €77.685. Al met al mag je veel inleggen en dat is goed nieuws voor iedereen die zelf extra pensioen wil of moet opbouwen.
Vul een pensioentekort alléén aan met een lijfrente als er op één of andere manier belastingvoordeel te halen is. Daarvan is sprake als de uitkeringen tegen een lager tarief belast zijn dan het belastingtarief waartegen de premie werd afgetrokken. En ook hier geldt dat in (bancaire) lijfrenteproducten opgebouwd kapitaal niet in box 3 wordt belast.
Er zijn 2 goede websites om bancaire lijfrentes te vergelijken: www.moneywise.nl en www.123lijfrente.nl. Wil je beleggen? In onze rubriek Op de deurmat bespraken we eerder DeGiro PensioenBeleggen (april 2017, 5 F’jes) en in april 2010 kreeg de Pensioenrekening van Brand New Day 4 F’jes. En kijk ook eens naar www.doelbeleggen.nl.
TIP: Gebruik altijd de calculator van de Belastingdienst voordat je stort. Lees ook 'Aan de slag met je pensioentekort' (FiscAlert november 2023).
Nettolijfrente of -pensioen
Werknemers mogen pensioen opbouwen over maximaal €137.800. Dat maximum geldt ook voor de (bancaire) lijfrente. Verdien je meer en regel je niets? Dan kun je te maken krijgen met een flinke inkomensterugval na pensionering. Je kunt dit ga opvangen met het nettopensioen of de nettolijfrente. Werkgevers met een pensioenregeling moeten werknemers met een hoger salaris de mogelijkheid bieden nettopensioen op te bouwen. Werknemers zijn niet verplicht om aan de nettopensioenregeling mee te doen: die is geheel vrijwillig. De premies voor het nettopensioen worden betaald uit het nettosalaris. De uitkeringen uit het nettopensioen zijn te zijner tijd onbelast en de waarde van het nettopensioen is vrijgesteld in box 3. Het staat werknemers vrij om bij een andere aanbieder een nettolijfrente af te sluiten. De premies voor de nettolijfrente zijn niet aftrekbaar. En net als bij het nettopensioen zijn de uitkeringen te zijner tijd onbelast en is de waarde vrijgesteld in box 3.
LET OP: Nettolijfrente en nettopensioen zijn minder populair dan de bancaire lijfrente. Dat komt doordat ze alleen belastingvoordeel in box 3 opleveren, en geen voordeel in box 1.
Box 3
Wie flexibel wil zijn en geen last wil hebben van fiscale regels rond maximale opbouw en uitkeringsduur, kan geld opzijzetten in box 3. In plaats van aftrek nu, en heffing straks betaal je jaarlijks belasting over het (forfaitaire of werkelijke) rendement. Een gedisciplineerde aanpak werkt in de praktijk het best. Zo kun je elke maand automatisch een vast bedrag (bijvoorbeeld €50 of €100) in een combinatie van goed gespreide beleggingsfondsen en indextrackers storten. Kijk ook eens naar de 2 bouwstenen van onze FiscAlert Doe-Het-Zelf portefeuilles. Een ideale praktische oplossing voor de financiële doe-het-zelver. De eerste bouwsteen is een wereldwijd gespreide belegging in aandelen, de Vanguard FTSE All World ETF. De tweede bouwsteen moet zorgen voor de stabiliteit in de portefeuille. Het gaat om een indexproduct dat belegt in Europese staatsobligaties, de iShares Core € Government Bond ETF. Zonder dat je er erg in hebt, bouw je ondanks de heffing in box 3 een aardig appeltje voor de dorst op. Bovendien kun je altijd over je geld beschikken, ben je niet afhankelijk van de medewerking van werkgevers en gelden geen beperkingen ten aanzien van de te storten bedragen. Tegen de tijd dat je met pensioen bent, kun je het aldus opgebouwde vermogen opeten.
TIP: Lees ons artikel ‘Sparen of beleggen?’ en ‘21 tips voor slim en succesvol beleggen’. Wil je weten hoeveel je opbouwt over een periode van 10, 20 of 30 jaar? Bereken het met onze handige Vermogenscalculator.
Eigen woning
Woonlasten hakken vaak stevig in op de uitgaven van een huishouden. Maar als je een eigen woning hebt met een (bijna) afgeloste hypotheek, zit je op rozen. Om te beginnen zijn je woonlasten dan relatief laag. Bovendien kun je het geld dat in de stenen zit te zijner tijd gebruiken voor je pensioen. Het is tegenwoordig minder makkelijk om je huis op te eten met een box 3-hypotheek bij de bank, maar je kunt je huis gewoon verkopen of kiezen voor een van de verzilveringsproducten, zie de productbeoordelingen in onze rubriek Op de deurmat (zoek op ‘overwaarde’ en filter op ‘Productrecensie’).
Wat te doen?
Gelukkig zijn er veel manieren om je pensioen aan te vullen. De beste methode is heel persoonlijk. Kijk hiervoor naar de risico’s, de kosten en je persoonlijke situatie. Werp eens een blik op www.wijzeringeldzaken.nl/regel-je-pensioen en www.bijnapensioen.nl. Maak maximaal gebruik van de fiscale voordelen van de lijfrente en probeer daarnaast nog wat extra op te bouwen in box 3. Onze voorkeur gaat uit naar een mix van pensioenproducten met lage kosten (bancaire lijfrente) en vermogensopbouw in box 3. Zo houd je je pensioen zelf in de hand en weet je precies waar je aan toe bent.
En als je een partner hebt?
Vergeet niet dat je aan de slag moet op 2 fronten: het opbouwen van vermogen om later van te leven en het regelen van een vangnet voor de nabestaanden bij overlijden, vooral als er jonge kinderen zijn. Als je tijdens je werkzame leven overlijdt, is een (bancaire) lijfrente vaak onvoldoende om de langstlevende partner van pensioen te voorzien. Het nabestaandenpensioen is steeds vaker in de vorm van een risicoverzekering gegoten. Het recht op zo’n nabestaandenpensioen vervalt als je niet langer deelneemt aan de pensioenregeling, bijvoorbeeld na ontslag of wisseling van baan. Kan je partner de inkomensterugval wel opvangen met eigen inkomen? Inventariseer de mogelijkheden voor het te laat is. Het helpt al als er een verzekering is die de hypotheek aflost. Ook een (eventueel dalende) overlijdensrisicoverzekering kan uitkomst bieden. Premies vergelijk je op www.independer.nl en www.moneywise.nl.
TIP: Lees er meer over in ons artikel 'Check het partnerpensioen' (FiscAlert september 2018).