Platgeslagen: AOW

Kapé Breukelaar

Verkiezingstijd dus de lijsttrekkers zijn niet van het scherm te krijgen. Daarom sloeg ik al diverse onderwerpen plat zoals de begroting, de hypotheekrente en de pensioenfondsen. Maar hoe zit het met de AOW? Ik keek daarvoor bij het CBS en de SVB. Ik had een simpele vraag: waar hebben we het eigenlijk over?

VERLEDEN

De AOW begon in 1957 met ruim 900.000 AOW-gerechtigden op een bevolking van 11 miljoen. De levensverwachting van een 65-jarige was zo’n 13 jaar. Circa 8,5% van de bevolking kreeg een AOW-uitkering van gemiddeld €353 per jaar. De totale kosten waren €318 miljoen. Het was 5,8% van de totale rijksbegroting van €5,45 miljard. 

Op iedere AOW-er waren 6,3 premiebetalers AOW tussen de 20 en 65 jaar. Dat getal noemt men ook wel de grijze druk. Ruim 37% van de bevolking was toen jonger dan 20 jaar. De babyboom generatie.

HEDEN

De groep 67 jaar en ouder is nu 3,3 miljoen op een totale bevolking van ruim 18 miljoen. Dat is 18,4%, ruim 2 keer zoveel als in 1957. De gemiddelde resterende levensverwachting is ook hoger, rond de 18 jaar. De grijze druk nam ook flink toe. Per AOW-er betalen nu 3,7 mensen tussen de 20 en 67 jaar de premie. Nog maar 21% van de bevolking is jonger dan 20 jaar.

EXPORT

Ruim 3,6 miljoen mensen ontvangen een AOW-uitkering waarvan 330.000 in het buitenland. 

67-JAAR

Sinds 2013 is de AOW leeftijd in stapjes verhoogd van 65 jaar 67 jaar. Sommige partijen willen terug naar een AOW-leeftijd van 65 jaar. Dan komen er 450.000 AOW-ers bij (+12,5%). Die gaan ook af van de groep die premie betaalt. In plaats van 3,7 actieven die de premie voor een AOW-er opbrengen worden dat er dan 3,1. 

KOSTEN

De AOW is na de zorg de tweede kostenpost op de begroting: €55,1 miljard in 2025, gemiddeld zo’n €6.500 per huishouden per jaar. Het is 11% van de totale begroting, het dubbele van 1957. De kostenstijging was sinds 1957 bijna 8% per jaar.

DEKKING

Jarenlang was de AOW-premie (17,9% in de eerste schijf box 1) dekkend voor de kosten van de AOW. Inmiddels dekt die premie minder dan de helft van de uitkeringen. Het tekort wordt aangevuld uit de algemene middelen. Daar betalen AOW-gerechtigden dus ook aan mee. Fiscalisering heet dat.

UITKERING

Alleenstaande AOW-ers ontvangen per jaar €20.554 aan AOW als ze een volledige uitkering hebben opgebouwd. Partners krijgen ieder €14.108. De hoogte van de uitkering steeg de laatste 5 jaar met 27%, gemiddeld 4,9% per jaar. Het gemiddelde aanvullende pensioen is rond de €12.000.

JAREN

Voor een volledige AOW-uitkering moet je tot de ingangsdatum 50 jaar onafgebroken in Nederland hebben gewoond. Per jaar bouw je dan 2% op. Buitenlanders die tijdelijk in Nederland zijn bouwen in die jaren dus ook op. Nederlanders die (tijdelijk) emigreren in die jaren niet. 

DEBAT

Senioren vormen een grote groep kiezers. Politici willen die graag binnenhalen met mooie maar dure voorstellen. Hou de cijfers dus goed voor ogen.