Platgeslagen: pensioenfondsen (2)

Kapé Breukelaar

In deel 1 stond ik stil bij het grote plaatje van de pensioenfondsen. Ik wilde ook wat meer detail over beleggingsrendement, dekkingsgraad en indexatie. Ik ben daarvoor verder gaan neuzen in de cijfers van DNB. Ik wil immers antwoord op een simpele vraag: waar hebben we het eigenlijk over?

164 FONDSEN

Volgens de laatste cijfers van DNB zijn er in Nederland 164 pensioenfondsen. Dat zijn er best veel maar er is een consolidatieslag gaande. In 2020 waren er nog 200 pensioenfondsen en in 2004 zelfs 447.

DE TOP 7

De top 7 fondsen beheren ruim 55% van al het pensioenvermogen. Samen zijn ze goed voor €1.050 miljard. De andere 157 fondsen hebben samen een kleine €850 miljard. Het grootste pensioenfonds is ABP met €522 miljard.

INDEXATIE

Sinds begin 2020 zijn de pensioenuitkeringen van de grootste 7 pensioenfondsen gestegen met (gewogen) gemiddeld ruim 17%. Dat komt neer op ruim 2,6% per jaar. Het is minder dan de inflatie. De pijn zit in het stuk ontbrekende indexatie in de jaren daarvoor. 
 
Wat ook opvalt is dat er forse verschillen zijn bij die indexatie. ABP en PGB lopen voorop met zo’n 20% in totaal. Het pensioenfonds PMT blijft met 9% behoorlijk achter.

DEKKINGSGRAAD

Begin 2007 was de dekkingsgraad gemiddeld nog ruim 150%. In Q1 2009 kwam de bankencrisis en daalde het gemiddelde naar 92%. Het herstel duurde tot in Q2 2014 toen even een gemiddelde van 112% werd gehaald. Het was daarna 6 jaar kwakkelen met een nieuw dieptepunt van 90% in Q1 2020. Toen sloeg Corona toe en er was paniek op de financiële markten. De rente begon al wel iets te stijgen. 

De snelle rentestijging van 2022 was funest voor de rendementen maar de reddingsboei voor de dekkingsgraad. Die piekte op 124,6 in Q3 2022. Inmiddels staan we op 122,5%.

De crux zit in de lange rente. Die bepaalt voor een belangrijk deel hoe de verplichtingen van een pensioenfonds gewaardeerd worden. In 2022 stijgt die lange rente van 0,32% naar 2,62%. De obligaties zakken dan fors in waarde maar de verplichtingen van de pensioenfondsen zakken nog harder. 
 

GROEI DEKKING X INDEXATIE 

Sinds de dip van 2020 is de dekkingsgraad gestegen van 89,6% naar 122,5%. Daarnaast zijn de uitkeringen gemiddeld ongeveer 17% gestegen. Per saldo staan de pensioenfondsen er 5,5 jaar later dus zo’n 60% beter voor. Dat is bijna 9% aangroei per jaar.
 

RENDEMENT

Ik heb ook de rendementen op een rij gezet voor de jaren 2020 t/m 2024. Gemiddeld kom je dan in 5 jaar tijd uit op 1,45% per jaar. Dat is inclusief de dreun van 2022. De 50-50 Doe-Het-Zelf indexportefeuille van FiscAlert haalde 3,91% per jaar in die periode. 

DEBAT

Een politicus die klaagt over het rendement van pensioenfondsen snapt dus niet dat het draait om de combinatie dekkingsgraad en indexaties. Dat is de peilstok voor het meten van de prestaties van een pensioenfonds. 

Hou de cijfers bij de hand als je tijdens de debatten de komende weken feit en fictie uit elkaar wilt houden.